'Paniekaanvallen heb ik het meest in de avond'
Zoals ik al eens eerder heb benoemd heb ik paniekaanvallen al zolang ik mij kan herinneren. Hierdoor weet ik niet precies meer wanneer mijn eerste paniekaanval plaatsvond, hoe deze voelde en hoe ik hiermee omging.
Een paniekaanval is een aanval van spanning en/of angst. Bijna vier procent in Nederland heeft weleens een paniekaanval gehad (1). Paniekaanvallen kunnen zich uiten in hartkloppingen, een snelle ademhaling (hyperventileren), duizeligheid of wazig zien (2).
In een eerder blog beschreef ik dat ik paniekaanvallen heb vanwege mijn emetofobie (angst voor overgeven). Mijn paniekaanvallen worden dus vooral getriggerd door situaties waarin overgeven voorkomt of waarin ik denk dat het voor zal komen. Dit kan verschillen van het idee hebben dat iemand over zijn nek zal gaan tot aan dat ik zelf buikpijn heb. Die laatste categorie beleef ik eigenlijk het ergst, omdat ik dan bij mezelf denk dat ik ga overgeven en er dan dus niet van weg kan lopen.
Wanneer zoiets gebeurd zijn er verschillende stappen die mijn lichaam doorloopt. Als eerste is er stilte voor de storm. Ik keer me in mezelf en zal voor de buitenwereld niet bereikbaar zijn. Ik zal wel antwoorden als mensen iets vragen en zal hier en daar een lach veinzen, maar mijn hoofd is gericht op dat ene ding: buikpijn.
Als ik deze eerste stap niet zo gauw door heb, kan ik het hoogtepunt van de paniekaanval niet tegengaan. Als ik het wel door heb ga ik met mezelf in gesprek. Ik ga relativeren en ga kansberekening toepassen (en dat terwijl ik dyscalculie heb en dus niet goed kan rekenen XD). Ik zeg dan dingen tegen mezelf als: 'Okay adem in en adem uit. De voorgaande keren is er niks gebeurd, dus waarom nu wel?'. De paniek antwoord dan vaak met: 'Maar wat nou als dit het is? Wat nou als het deze keer wel zal gebeuren?'. Die gedachte duw ik vaak weg, omdat uit vorige gebeurtenissen is gebleken dat ik niet vaak overgeef. Het is dus een grotere kans dat het niet gebeurt dan dat het wel gebeurt. Vaak neem ik ook nog een aantal spraytjes in mijn mond van mijn 'Bach Rescue Spray' (3). Dit is een spray die kalmerend werkt en natuurlijke ingrediënten bevat (geen zorgen; er zitten geen drugs in. Anders zou ik het zelf niet nemen). De link is onderaan te vinden van dit blog.
Dit alles resulteert uiteindelijk in een rustig gevoel en een paniekaanval die langzaam afzwakt tot er niets meer van over is.
Als bovenstaande dingen niet werken, of als ik niet door heb dat een paniekaanval zich aan het ontwikkelen is, dan gaat het algauw van kwaad tot erger. Dan gaat het verder in hartkloppingen, sneller ademhalen, soms zelfs gepaard met een machteloos gevoel en soms huilen. Dit allemaal komt omdat ik dan het gevoel heb dat voor mij het ergste in de wereld kan gebeuren: dat ik ga overgeven. Het klinkt zo onnodig, deze angst. En dat is het ook. Ik weet dondersgoed dat de angst niet logisch is, dat het niet iets is waar ik me eigenlijk zorgen om moet maken, maar ik doe het toch.
Paniekaanvallen heb ik het meest in de avond, omdat ik dan alleen ben met mijn gedachten die mij van alles in mijn oor fluisteren. Dan maak ik een stapel van kussens. De drie kussens onder mijn hoofd zorgen er dan, voor mijn gevoel, voor dat mijn buikpijn minder word of anders het overgeven makkelijker maken. Als de paniekaanval heel hevig is en ik vrijwel zeker weet dat ik zal gaan overgeven (even een reminder trouwens dat dat eigenlijk nooit het geval is, behalve dan één keer toen ik 18 was (ik ben nu 21)), ga ik naar de badkamer.
De badkamer is altijd mijn veilige plek geweest en dan met name onder de douche. Wanneer mijn therapeut bij EMDR aan mij vroeg om naar een veilige plek te gaan, waar ik zeker wist dat niks zou gebeuren, ging ik in mijn hoofd naar de badkamer. Dat is altijd eigenlijk de enige plek geweest die ervoor zorgde dat ik me veilig voel. Onder de douche kon ik niet overgeven.
Als ik in de badkamer ben met een hevige paniekaanval, ga ik met mijn rug tegen de muur op de grond zitten. De koele tegels op de vloer zorgen ervoor dat ik uit mijn paniekaanval langzaam los kom en na een tijdje kom ik er zo uiteindelijk ook uit. Uiteindelijk ga ik me beter voelen (omdat mijn paniek mijn buikpijn vaak erger maakt en er misselijkheid bijgooit, waardoor ik nog meer in paniek raak en in een vicieuze cirkel terecht kom).
Ik haal ook eigenlijk nooit mijn ouders erbij, omdat een paniekaanval een innerlijke strijd is die ik vaak met mezelf aanga. Ik haal hen er alleen bij als het heel erg mis gaat in mijn hoofd. Zoals die ene keer toen ik 18 was: de gehele dag voelde ik me al niet goed en had ik buikpijn, maar ik ben toch naar school gegaan toen. Alles was prima, alleen in de avond/nacht ging het fout. Onthoud dat daarvoor op mijn 6e de laatste keer was dat ik had overgegeven. Ik wist dus totaal niet wat er zou gebeuren, maar wist wel waar ik op moest letten i.v.m. dat ik veel artikelen had gelezen over signalen van buikgriep of iets. Ik wist dus wat er komen ging en dat maakte alles nog erger. Ik had mijn ouders wakker gemaakt (paniekaanval was 12/10), vertelde hen wat er komen ging, mijn vader mij nog gerust stellen dat dit niet ging gebeuren, maar uiteindelijk bleek ik gelijk te hebben. Nou was ik toch al in de badkamer, dus alles was netjes gebleven maar ik herinner het me nog als de dag van gisteren. Daarna voelde ik me 100 keer beter, omdat ik geen pijn meer had. Ik dacht: 'Nou nu heb ik exposure gehad, nu moet die angst wel weg zijn toch?!'. Dat was helaas niet het geval. Ik vertrouwde mijn lichaam niet meer, zag het als mijn vijand en kreeg gelijk weer moeite met eten en het huis verlaten. Ik weet nog dat ik alsmaar riep, voordat het ging gebeuren; 'Nee dit wil ik niet. Nee, ik wil het niet! Ik ben zo bang!' en weg wilde rennen. Wat natuurlijk niet werkt! Ik heb die avond goed doorstaan en ergens is de angst er ook door minder geworden, alleen is het er nog steeds.
Tegenwoordig kan ik ook tegen mezelf zeggen: 'Zo erg is het niet. Het is vervelend, maar het is niet het einde van de wereld', maar ergens zit die angst zo diep in me dat het niet zo makkelijk weg is. Vroeger was ik ook bang voor de persoon die ik zou zijn zonder de angst, want haar kende ik niet. Ik was altijd iemand met emetofobie geweest, niemand anders. Ik heb daarmee leren leven. Dat is denk ik ook hetgeen waardoor de paniekaanvallen al erg lang zijn weggebleven. Ik heb af en toe nog angstige momenten, maar geen hevige meer waarbij ik op de badkamervloer moet zitten. Ik accepteer meer mijn lot dan wat ik altijd deed. Daardoor is hetgeen dat de paniek veroorzaakt makkelijker te verdragen. Ik doe nog steeds ademhalingsoefeningen, nog steeds stapel ik soms kussens, maar het is al zo enorm lang niet meer hetgeen dat het was. Ik ben gegroeid als persoon in mijn angst en dat heb ik de laatste tijd steeds meer gemerkt.
Dus even kort samengevat wat mij bij paniekaanvallen helpt: het opschrijven of uitspreken (dan zit het niet meer in je hoofd en heb je iemand die het kan relativeren), mijn rescue spray soms, mijn kussens stapelen, met mezelf praten + relativeren en gewoon wachten. Vooral met wachten gaan mijn paniekaanvallen vaak weg, omdat mijn klacht dan zakt en ik uiteindelijk in slaap val. Ik heb ooit een reis naar Disneyland Parijs in de Thalys overleefd terwijl er twee(!) kinderen voor mij aan het overgeven waren. En ik bleef gewoon zitten!! Als ik dat kan overleven, dan kan ik alles aan.
Onderschat jezelf dus nooit! Je bent sterker dan je denkt en je kan de wereld aan. Zolang je maar in jezelf gelooft.
O ja! Voor mijn mede emetofoben: ik heb die treinrit overleefd door muziek via mijn oortjes af te spelen (het was Pentatonix, love them) en desinfectie middel op mijn handen te doen. Doordat dit sterk ruikende spul op je handen zit, ruik je de geur niet van je grote angst. Als je dan 1 vinger onder je neus doet heb je nergens last van! Wat geur betreft. Ik heb toen niet eens gehuild. Oké, een klein beetje dan. Wat natuurlijk helemaal prima is, maar weet dus dat je dingen echt wel aankunt! Je hoeft er echt niet juichend naast te gaan zitten. Zoek naar dingen die voor jou werken en naar jouw methodes, maar onthoud wel: ga niet dingen vermijden en blijf je leven leiden zoals jij dat wilt.
Zo zie ik het althans.
Bronnen
(1) Wat is een paniekaanval?, Wij zijn MIND
(2) Ik heb een paniekaanval (gehad), thuisarts.nl
(3) Rescue spray